Vervet jij je brein met allerlei (onnodige) prikkels?
Tegenwoordig krijgt je brein steeds meer prikkels te verwerken. In één dag krijg je nu evenveel prikkels binnen als iemand 100 jaar geleden in zijn hele leven. Deze toename in prikkels wordt in de media ook wel breinvervetting genoemd: extra prikkels die je krijgt van de tv, computer, mobiele telefoon en vanuit je omgeving. Breinvervetting kost niet alleen heel veel energie, het werkt ook verslavend waardoor je moeilijker kunt ontspannen.
Prikkels
Je brein kan bewust maar aan één ding tegelijk aandacht geven. Maar de snelheid waarmee je van aandacht kunt verwisselen is groot. Hierdoor lijkt het soms alsof je verschillende dingen tegelijk kunt doen maar eigenlijk gaat je focus snel heen en weer van de ene prikkel naar de andere.
Naast de prikkel waar je op focust en je je bewust van bent zijn er ook veel prikkels die onbewust toch binnen komen in je brein. Deze komen allemaal binnen terwijl je hier vaak niet actief mee bezig bent.Voorbeeld van Marloes: “Gisteren zat ik aan tafel in een restaurant met een vriendin te praten. Plotseling merkte ik dat mijn arm naar voren schoot zonder dat ik hier erg in had. Pas toen ik dit doorhad, had mijn hand in een reflex het rode wijnglas gepakt om te voorkomen dat deze omviel. Een man probeerde zich tussen ons tafeltje door te wurmen. Hij had niet gezien dat het glas rode wijn aan het omvallen was.”
Onbewuste prikkels zijn dus soms wel erg handig. Zeker als dit een ongeluk kan helpen voorkomen. Maar het kost wel veel energie.
Een actief brein
Prikkels zorgen ervoor dat je brein continu actief is want prikkels moeten verwerkt worden in je brein. Dit gaan zowel onbewust als bewust. Daarom is er een grote kans dat wanneer je een spannende film kijkt (of een spannend boek leest) voor het slapen, dit ervoor zorgt dat het langer duurt voordat je kunt inslapen.
Als je brein de hele dag veel prikkels krijgt van buitenaf dan raakt hij hier aan gewend. Deze gewenning kan zelfs een verslaving worden. Dit merk je wanneer je in een drukke periode stress ervaart en op de momenten dat je even wilt ontspannen dit niet lukt. Juist dan krijg je veel gedachten en voel je onrust in je lichaam. Ook wanneer je de hele dag druk bent geweest en je ’s avonds in je bed ligt kan je brein zo gewend zijn aan veel prikkels dat hij deze zelf gaat maken in de vorm van gedachten: je gaat piekeren.
Rust kun je trainen
Het ontwennen van je brein aan prikkels kun je trainen. Je kunt je brein ook overdag door middel van ontspanningsoefeningen of door rust op te zoeken weer laten wennen aan minder prikkels. Dit gaat je helpen om ook ’s avonds voor het slapen gaan je brein tot rust te laten komen zodat je in slaap kunt vallen.
Hieronder 5 experimenten die je vandaag al zou kunnen uitproberen. En het mooie is: een experiment kan niet mislukken!
Tip 1
Kijk jij ook bij iedere notificatie op je telefoon? Hoeveel apps hebben wel niet een notificatie:
Whatsapp, Facebook, LinkedIn, email, het nieuws… Mijn nieuwsgierigheid wint het bijna altijd van mijn concentratie. En dat kost veel energie.
Experiment: Controleer op vaste tijden je berichten en werk deze 1 voor 1 af. Mijn aandacht wordt nu niet meer afgeleid en ik bespaar tijd en energie. Ook het uitzetten van notificaties helpt mij. Desnoods zet je de helft uit, dat scheelt al enorm!
Tip 2
Mijn irritatie: ben ik net een belangrijk inhoudelijke email aan het typen, komt er een email notificatie door mijn beeldscherm (inclusief piep) die meteen mijn aandacht opeist. Deze afleiding kost mij mijn concentratie en zorgt dat ik van half afgeronde taak naar half afgeronde taak overstap. Ik heb de notificatie uitgezet. Mijn concentratie is nu beter en ik werk productiever aan hetgeen waar ik mee bezig ben.
Experiment: Wees bewust van wat je kan storen tijdens belangrijke taken. Ben je bezig met iets zoals bijvoorbeeld een email wat opperste concentratie vereist, zorg dan dat je niet gestoord kan worden. Dit kan door een email zijn, je telefoon maar ook door een collega.
Tip 3
Ik hoor iets trillen! Is dat mijn telefoon of die van jou? Vaak hoor ik iets vaag trillen en tegelijk vraag ik me af of dat mijn telefoon is. Meestal is het de telefoon van iemand anders die bij mij in de buurt zit. Weg is mijn concentratie.
Experiment: Zet je telefoon alleen aan als je gestoord wilt worden. Bij trillen van een andere telefoon kan je dit dan bewust negeren omdat dit niet jouw telefoon kan zijn.
Tip 4
Ik leer mijn brein aan wat rust is. Je brein is verslaafd aan prikkels en raakt hier aan gewend. Zelfs als er geen externe prikkels zijn dan vult hij de ‘stilte’ op door gedachtes: piekeren.
Experiment: In de sportschool kun je niet ineens 100kg liften. Dit bouw je op door te trainen. Hetzelfde geldt voor je brein. Begin met een eenvoudige ademhalingsoefening. Bewust ga je met je gedachten naar je ademhaling. Hoe voelt de lucht door je neus of mond? Waar zit je ademhaling, hoog of laag? Hoe snel is je ademhaling? Wat gebeurt er als je diep of juist oppervlakkig ademhaalt? Hoe vaker je dit toepast hoe sneller je brein went aan (langere) periodes van rust.
Tip 5
Netflix en de tv zijn een oneindige bron van passief vermaak. Ik hoef weinig moeite te doen om mijn aandacht bij een spannende serie te houden met als resultaat een verslapte concentratieboog. Daarnaast zorgt het licht van het scherm en de bewegende beelden voor onrust en activering in het brein. Minder functioneel als je daarna snel in slaap wilt proberen te vallen.
Experiment: Daag je concentratieboog uit door actief je concentratie te trainen. Luister eens vaker naar alleen muziek, lees een boek of doe een kruiswoordpuzzel. Wees niet te snel teleurgesteld als je na 10 of 15 pagina’s je boek weer weglegt. Het heeft tijd nodig om je concentratieboog op te bouwen.
Veel plezier,
Groeten Derek
